W 1 poł. XVI w. Mikołaj Dzik herbu Doliwa, ówczesny właściciel Wojcieszkowa, podniósł go z wsi parafialnej do rangi miasta. Dokument lokacyjny został wystawiony w kancelarii królewskiej w Krakowie 21 stycznia 1540 r. Po śmierci Mikołaja Dzika miasteczko przeszło w ręce rodziny Suchodolskich. Był to czas jego rozkwitu – w Wojcieszkowie funkcjonowała gorzelnia, cegielnia, tartak i młyn. Założona też została pierwsza biblioteka, która w 1807 r. liczyła 173 wolumeny. W 1764 r. Maurycy Suchodolski zbudował kościół o ośmiu ołtarzach. Po jego śmierci w 1826 r. dobra wojcieszkowskie odziedziczył jego syn, hrabia Wojciech Suchodolski – poseł Sejmu Czteroletniego oraz konfederata barski. Miał on cztery córki i dwóch synów. Jedna z córek – Barbara, niewidoma od urodzenia, odzyskuje cudownie wzrok przy źródełku w miejscowości Szczałb. Za uzdrowienie córki jako votum dziękczynne w pobliżu źródła Wojciech buduje w 1817 r. drewniany kościół, a gruszę w kształcie krzyża rosnącą przy źródle nakazuje przenieść i ustawić w tymże kościele. W miejscu, skąd wypływało źródełko, wybudowano studzienkę, z której do dzisiaj ludzie czerpią wodę, wierząc, że ma ona uzdrawiającą moc. Z racji tego, iż cud dokonał się w piątek – tego właśnie dnia co roku, w miesiącu maju w Szczałbie odbywają się nabożeństwa odpustowe. Pod koniec XVIII i na pocz. XIX w. Wojcieszków zaczął stopniowo podupadać, by ostatecznie 16 października 1821 r. decyzją namiestnika utracić prawa miejskie. Po Suchodolskich dobra wojcieszkowskie nabyła w 1876 r. rodzina Platerów – Tadeusz i Zofia. M.in. dzięki ich staraniom i wydatnej pomocy wybudowano na przełomie 1898–1899 r. w Wojcieszkowie kościół, a ówczesny proboszcz ks. Leszczyński sprowadził siostry Służki Najświętszej Maryi Panny Niepokalanej.
Historia Ramzesa
Jeden z członków rodziny Platerów, hrabia Tadeusz Plater był wybitnym rolnikiem i hodowcą. Hodował owce dobrej rasy, za które w 1885 r. na wystawie osiągnięć rolnictwa w Warszawie otrzymał złoty medal. Hodowlą zajmowała się również jego córka Maria, która wyszła za mąż za Wiktora hr. Plater-Zyberka. Oprócz owiec hodowali też konie. 22 marca 1937 r. właśnie w stadninie Wojcieszków, w majątku hrabiny Marii Plater-Zyberk przyszedł na świat siwy źrebak Ramzes, po niemieckim ogierze pełnej krwi angielskiej Ritterspornie i klaczy Jordi wyhodowanej w stadninie Janów Podlaski. Dzieje tego słynnego siwka są częścią europejskiej hodowli koni. Pod koniec wojny trafił do wojskowej stadniny koło Lubeki w III Rzeszy, a dosiadał go porucznik Bielecki. Gdy wyemigrował do Kanady, Zarząd Stadnin Polskich w Niemczech w uznaniu zasług przekazał Ramzesa baronowi Klemensowi von Nagel, który tworzył wtedy hodowlę koni sportowych. Nowy właściciel doskonale znał wartość hodowlaną Ramzesa, który dzięki niemu zaczął odnosić ogromne sukcesy. Klemens von Nagel nauczył się nawet języka polskiego, a także utrzymywał polską kapelę wojskową złożoną z rannych jeńców. Ramzes występował m.in. pod wielkimi skoczkami okresu międzywojennego, ale w 1948 r. jego karierę sportową zakończyła kontuzja. Kres tej dobrze zapowiadającej się kariery sportowej stał się początkiem wielkiej kariery hodowlanej trwającej do późnej starości; w której Ramzes okazał się najwybitniejszym reproduktorem półkrwi w okresie powojennym. Do dzisiaj jego wnuki i prawnuki liczą się na parkurach całego świata, zdobywając medale olimpijskie i odgrywają wielką rolę w hodowli koni sportowych. Ramzes został uśpiony w 1966 r. O wielkim przywiązaniu barona Klemensa von Nagel do Ramzesa świadczy historia listu, który rozesłał do hodowców całego świata: „Opuścił ten świat w 30. roku życia ogier RAMZES (po Rittersporn xx – Jordi po Schagya x-3) hodowli hr Marii Plater-Zyberk w Wojcieszkowie (Polska), jedno z wielkich i niepowtarzalnych zjawisk rodzaju końskiego. Opłakujemy go jak dobrego i szlachetnego przyjaciela. Wielu, którzy podziwiali Ramzesa i jego potomstwo, będzie pamiętało o nim ze smutkiem i wdzięcznością". Okrzyknięty reproduktorem minionego stulecia, uznany za filar niemieckiej hodowli koni sportowych, Ramzes jest po dziś dzień najlepszą wizytówką polskich angloarabów. Staraniem Towarzystwa Przyjaciół Wojcieszkowa, przy współfinansowaniu ze środków PROW 2014-2020, 22 grudnia 2018 r. w Wojcieszkowie została odsłonięta płaskorzeźba na cześć tego słynnego konia.
Parki zabytkowe
WOJCIESZKÓW
Zabytkowy park krajobrazowy z przełomu XVIII/XIX w. – rodzina Platerów zostawiła piękny park o pow. ok. 12 ha w zachodniej części Wojcieszkowa, który stanowi dla mieszkańców miejsce rekreacji i wypoczynku. Rosną w nim drzewa w wieku 100–120 lat. Do parku od zachodu prowadzi aleja dojazdowa wysadzana lipami, a w parku wyznaczono aleje spacerowe: lipowe, kasztanowcowa, grabowa i grabowo-lipowa. W parku stał pałac, dziś znany tylko z fotografii. W 1944 r. rozparcelowano majątek Platerów – część obiektów znalazła się w rękach Gminnej Spółdzielni, a część w rękach prywatnych.
BURZEC
Park krajobrazowy z XIX w. – o kształcie nieregularnego czworoboku, zajmujący powierzchnię 4,73 ha. W parku mieści się szkoła podstawowa przebudowana w 1964 r. z dawnej willi Dmochowskich pochodzącej z XVIII w. Do dworu rodziny Dmochowskich przyjeżdżał Henryk Sienkiewicz – tutaj w latach swojego dzieciństwa wraz z kuzynami Dmochowskimi polował na kaczki nad pobliskimi stawami. Tutaj też pisał.
WÓLKA DOMASZEWSKA i PRZYTULIN
Parki wiejskie z połowy XIX w.
Walory przyrodnicze
Teren gminy zlokalizowany jest w obrębie dolin rzecznych Małej Bystrzycy i Bystrzycy. Obie doliny są urozmaicone krajobrazowo (szczególnie malownicze są meandry Bystrzycy w okolicy Wólki Domaszewskiej) , dość bogate pod względem flory i fauny. Atrakcją, nie tylko przyrodniczą, są słynne stawy rybne w Burcu (powierzchnia ok. 90 ha), związane z twórczością Henryka Sienkiewicza, których nazwy pochodzą od bohaterów Trylogii (Wołodyjowski, Kmicic, Zagłoba).
Pomniki przyrody
– w Burcu zabytkowa aleja lipowo-kasztanowa będąca pomnikiem przyrody, prowadząca do dawnego majątku Dmochowskich
– pomnik przyrody w Wólce Domaszewskiej
Zabytki
WOJCIESZKÓW
Zespół kościoła parafialnego pw. Najświętszego Serca Jezusa – neogotycki, murowany z 1897–99 r. o pięknym wnętrzu, z witrażami w oknach i ażurowymi schodami prowadzącymi na chór, drewnianą plebanią z ok. 1897 r.
ZOFIBÓR
Piękny, drewniany kościół z 1854 r., z drewnianą dzwonnicą i zabytkową plebanią.
BURZEC
Ośmiorak i dwanaściorak z końca XIX w., wzniesione z palonej cegły.
WÓLKA DOMASZEWSKA
Zabytkowa gorzelnia z XIX w., przebudowana i już niedziałająca oraz park podworski wraz z kapliczką przydrożną na drodze do Zofiboru i ruinami budynków podworskich (zachowane fundamenty).
Warto też zobaczyć
W Wojcieszkowie na cmentarzu parafialnym z przełomu XVIII i XIX w. spoczywa trzecia żona Henryka Sienkiewicza Maria z Babskich; znajdują się tu także groby kleeberczyków, grób trzech lotników 55 eskadry bombowej: kpt. Skibińskiego, kpr. Wasiaka, plut. Białego. W Wojcieszkowie w Izbie Regionalnej mieszczącej się w najstarszym, drewnianym budynku Wojcieszkowa pochodzącym z 1864 r., możemy obejrzeć ekspozycję przedmiotów codziennego użytku z początku XX w.
W Woli Burzeckiej – dwa dobrze zachowane drewniane, kryte strzechą budynki mieszkalne z początku XX w.
Szlaki turystyczne
Szlaki rowerowe o długości ok. 21 km Szlak Ziemi Łukowskiej główna nitka czerwona o długości 11,9 km oraz 2 szlaki lokalne: niebieski o długości 8,6 km (prowadzący do centrum Wojcieszkowa, a dalej kierujący się w stronę Krzywdy) i żółty o długości 300 m (szlak łączący rynek w Wojcieszkowie ze szlakiem niebieskim). Szlak czerwony prowadzi m.in. przez piękną aleję (w Burcu) wiodącą między dwoma rzędami kasztanowców. Zjazd rowerem z górki między stawami hodowlanymi dostarcza wiele estetycznych i przyjemnych wrażeń. Przez gminę przebiega też Szlak Henryka Sienkiewicza (Okrzeja – Adamów – Burzec – Wola Burzecka – Wojcieszków).
