W XIII i XIV w. tereny obecnej gminy stanowiły własność książąt mazowieckich. Książęta mazowieccy i królowie polscy nie prowadzili w tej okolicy intensywnej kolonizacji.

Wydarzenia historyczne

Okolice Stoczka Łukowskiego były doświadczane przez działania wojenne. Najlepiej znana i opisana jest bitwa pod Stoczkiem z czasów powstania listopadowego. Rozegrała się ona 14 lutego 1831 r. w okolicach wsi Zgórznica. Była pierwszym wygranym starciem wojsk Królestwa Polskiego w wojnie polsko-rosyjskiej z 1831 r. Korpus polski dowodzony przez gen. Józefa Dwernickiego zwyciężył dywizję rosyjskiego gen. Fiodora Geismara. Również podczas powstania styczniowego intensywne działania zbrojne objęły Lubelszczyznę i ziemię łukowską, w tym tereny gminy Stoczek Łukowski. To tutaj działał ks. Stanisław Brzóska. W samym Stoczku, jak również w jego okolicy stoczono kilka ważniejszych potyczek, a nawet bitew z wojskami carskimi. W okresie I wojny światowej na terenie gminy działała Polska Organizacja Wojskowa, która w listopadzie 1918 r. przejęła władzę w Stoczku i okolicy. Na mocy ustawy tymczasowej z sierpnia 1919 r. utworzono województwo lubelskie. W jego skład wszedł powiat łukowski w prawie niezmienionym kształcie. Podczas II wojny światowej na terenie gminy działał ruch oporu przeciwko okupantowi. W bardzo krótkim czasie mieszkańcy zorganizowali się w oddziałach najpierw Służby Zwycięstwu Polsce, następnie Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej.

Walory przyrodnicze

Gmina położona jest na Wysoczyźnie Żelechowskiej oraz Równinie Łukowskiej. Charakteryzuje się malowniczym krajobrazem urozmaiconym licznymi lasami i niewielkimi wzgórzami. Ze względu na swoje walory i urozmaiconą rzeźbę terenu okolice Stoczka Łukowskiego nazywane są Szwajcarią Podlaską. Niezwykle urokliwe zakątki znajdziemy głównie w dolinie rzeki Świder, której wijąca się linia brzegowa i malownicza panorama z żeremiami i tamami bobrów jest szczególnie ceniona przez miłośników fotografii. To także raj dla wędkarzy – wody Świdra mają bogatą ichtiofaunę. W całym jego dorzeczu występują 24 gatunki ryb. Najczęściej poławiane przez wędkarzy są: klenie, jazie, płocie, jelce, krąpie, wzdręgi, okonie i szczupaki. Z terenem gminy graniczą następujące rezerwaty przyrody: Rezerwat Dąbrowy Seroczyńskie (należy do sieci NATURA 2000), Rezerwat „Kulak”, Rezerwat „Jata”, Rezerwat „Topór” oraz Lasy Łukowskie.

Rezerwat KULAK
Rezerwat KULAK
Stoczek Łukowski

Szlaki turystyczne

Przez teren gminy przebiega Szlak Ziemi Łukowskiej: główna trasa czerwona oraz lokalne szlaki dojazdowe: zielony, czarny i żółty.

3.5 km 0:30 h
Pętla lokalna zielona (Stoczek Łukowski)
Pętla lokalna zielona (Stoczek Łukowski)
14.6 km 1:00 h
Szlak dojazdowy pętli lokalnej czarnej (Stoczek Łukowski - Aleksandrówka)
Szlak dojazdowy pętli lokalnej czarnej (Stoczek Łukowski - Aleksandrówka)
286 km 10:00 h
Szlak Ziemi Łukowskiej
Szlak Ziemi Łukowskiej

Zabytki techniki

Wśród zabytków techniki najliczniej występowały obiekty służące do mielenia zboża na chleb i paszę. Ze względu na potencjał, jaki dawała rzeka Świder, były to głównie młyny wodne. Do dziś zachował się jeden młyn wodny, przerobiony później na elektryczny – w Wólce Poznańskiej.

Miejsca pamięci

Pomnik Bitwy pod Stoczkiem w Zgórznicy
Pomnik Bitwy pod Stoczkiem w Zgórznicy
Zgórznica

Warto też zobaczyć

ZGÓRZNICA
– cegielnia, gdzie można obejrzeć wypiętrzające się osady okresu trzeciorzędu (starszy okres ery kenozoicznej); w pobliżu cegielni kręcono niektóre sceny do filmu „Noce i Dnie”.

NOWA PRAWDA
– park podworski o powierzchni 7,23 ha. Na terenie parku zachował się budynek podworski. Obecny właściciel prowadzi tu gospodarstwo. Na terenie parku rośnie część drzew z drzewostanu pierwotnego, są to głównie kasztanowce oraz fragment alei grabowej. W parku znajdują się też 3 stawy rybne.

WÓLKA POZNAŃSKA
– drewniany młyn wodny z XIX w. to jeden z największych i najcenniejszych obiektów w tej grupie w skali regionu.

ZABIELE
– domek myśliwski, miejsce odpoczynku turystów przy świetlicy wiejskiej, ruiny młynu wodnego, malownicza dolina rzeki Świder, do zobaczenia: meandry, żeremie i tamy bobrowe, krajobraz doliny Świdra i wzgórz morenowych rozcinanych przez rzekę; Minizoo – gospodarstwo pasjonatów ptaków (m.in. strusie, kaczki, pawie, bażanty).

JAGODNE
– stawy rybne – miejsce dla miłośników wędkowania.