W Trzebieszowie zlokalizowana była tzw. stacja królewska, tzn. zobowiązana do goszczenia panującego z dworem, a także jego urzędników i wysłanników. Obowiązek ten utrzymał się w Polsce (po części zamienny na określone świadczenia pieniężne) w dobrach królewskich i klasztornych aż do czasów nowożytnych. Przodkowie mieszkańców wsi Trzebieszów to potomkowie szlachty zagrodowej, którą cechowało przywiązanie do tradycji i kultury chrześcijańskiej. Nazwy wielu miejscowości wchodzących w skład gminy Trzebieszów wywodzą się od nazwisk tutejszej szlachty. Dla przykładu w gminie zamieszkiwali i zamieszkują nadal potomkowie Szaniawskich, rodu, do którego należały niegdyś Szaniawy. W miejscowości Celiny przewaga nazwisk to Celińscy. W Karwowie sytuacja wygląda podobnie, dominuje nazwisko Karwowski. Dla odróżnienia poszczególnych rodzin we wsi nadawano im przydomki. Wywodziły się one od ojca rodziny. Sama nazwa ,,Trzebieszów” pochodzi od słowa ,,trzebież”, które z kolei wywodzi się od „trzebić” (to znaczy ścinać drzewa, wycinać las).
Walory przyrodnicze
Gmina położona jest na Równinie Łukowskiej i posiada status ekologiczny. Dominuje tutaj typowo nizinny krajobraz z rozległymi polami i łąkami przeciętymi spokojnym nurtem Krzny Północnej. Rzadkie i zanikające gatunki flory leśnej chroni rezerwat przyrody „Kania" znajdujący się na terenie wsi Szaniawy-Poniaty. Jest to obszar lasu o powierzchni 28,86 ha z rzadkim w Polsce zbiorowiskiem dębniaka turzycowego. Okoliczne bory słyną z obfitości runa leśnego: jagód, grzybów, borówek oraz innych owoców leśnych. Tereny leśne umożliwiają aktywne spędzanie wolnego czasu: spacery, wycieczki rowerowe i krajoznawcze, polowania. Na południe od Trzebieszowa znajduje się kompleks leśny o powierzchni 1080 ha, wchodzący w skład Radzyńskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu.
Wydarzenia historyczne
Akcja Mitropa – 3 października 1946 r. miała miejsce słynna akcja „Mitropa”, przeprowadzona przez działający na Podlasiu oddział AK-WiN pod dowództwem por. Tadeusza Marczuka ps. „Kurzawa”. Kilkudziesięcioosobowy oddział w Szaniawach-Poniatach koło Trzebieszowa zatrzymał „Mitropę”, wojskowo-dyplomatyczny pociąg radziecki kursujący na trasie Moskwa–Warszawa–Berlin i bez rozlewu krwi rozbrojono i pozbawiono mundurów ponad 200 żołnierzy Armii Czerwonej, w tym pięciu generałów i kilku wysokich rangą funkcjonariuszy NKWD jadących na naradę wojskową do Warszawy. 2 października 2016 r. w Szaniawach- Poniatach odsłonięto pomnik upamiętniający to wydarzenie. Zaprojektowany jest on w kształcie koła o średnicy 20 metrów. W centralnym punkcie znajduje się krzyż, wokół którego rozmieszczonych zostało 20 betonowych płyt z wyciętymi sylwetkami żołnierzy.
Postaci historyczne
Zabytki
Do czasów współczesnych przetrwały nieliczne zabytki. Większość z nich pochodzi z XIX i XX w. W przeważającej liczbie stanowią przykład architektury drewnianej.
JAKUSZE
Drewniany wiatrak typu koźlak z 1880 r., założony na rzucie czworoboku, ze ścianami nieznacznie zwężającymi się ku górze i dachem dwuspadowym z naczółkiem od strony skrzydeł i nadwieszonym szczytem nad ścianą mączną, szalowany, kryty gontem.
POPŁAWY-ROGALE
Drewniany dworek z 2 poł. XIX w. Obecnie znajduje się w prywatnych rękach (tej samej rodziny od 1920 r., kiedy został odkupiony od rodziny Heleny Mniszkówny). Autorka słynnej „Trędowatej" mieszkała we dworze przez 10 lat od 1910 r. Tutaj wyszła za mąż za Antoniego Rawicz-Radomyskiego i tu urodziła córki-bliźniaczki.
TRZEBIESZÓW
Kościół parafialny pw. Dziesięciu Tysięcy Rycerzy Męczenników. Pierwotny kościół istniał tu już w 1418 r., uposażony przez króla Władysława Jagiełłę w 1430 r. Kolejny był fundacji Adama Szaniawskiego, kasztelana lubelskiego z 1724 r. Uległ on pożarowi od pioruna w 1855 r. Obecny, murowany kościół parafialny, wybudowany został w 1863 r. w stylu eklektycznym z cechami neoklasycyzmu i barokowym wnętrzem.
ZEMBRY
Drewniany kościół parafialny pw. Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski.
KARWÓW I KURÓW
Chaty szlachty zagrodowej.
Okolice LESZCZANKI
Kapliczka przydrożna z XIX w.
WIERZEJKI
Kapliczka Bractwa Trzeźwości z 1888 r.
Miejsca pamięci
SZANIAWY-PONIATY
Pomnik akcji „Mitropa” odsłonięty w 2016 r. w jej 70. rocznicę.
WÓLKA KONOPNA
Pomnik ku czci partyzantów z WiN
Warto też zobaczyć
GOŁOWIERZCHY
Zagroda artystyczna – można tu zobaczyć przykłady rękodzieła ludowego.
DĘBOWIERZCHY
Skansen u Krystyny i Józefa Owczarskich z bogatą kolekcją narzędzi rolniczych i przedmiotów codziennego użytku.
Szlaki turystyczne
Przez obszar gminy Trzebieszów przebiega czerwony szlak rowerowy (Szlak Ziemi Łukowskiej) o długości 24,9 km. W gminie znajduje się też kilka siłowni na świeżym powietrzu: w Trzebieszowie, Trzebieszowie Drugim, Dębowicy, Zembrach, Gołowierzchach i Jakuszach.
