Oficjalna strona Gminy Łuków: przejdź |Strona Facebook: przejdź
Historia
Obszar gminy Łuków naznaczony jest ważnymi śladami historii. W wielu miejscach znajdują się pamiątki historyczne po doniosłych wydarzeniach, do których należą: powstania narodowe, batalie napoleońskie i działania partyzanckie podczas II wojny światowej. Wiele z nich odbywało się na trudno dostępnych terenach rezerwatu Jata.
Walory przyrodnicze
Około 33 proc. powierzchni gminy Łuków porośnięte jest lasem. Znaczna część terenów przyrodniczych wchodzi w skład Ekologicznego Systemu Obszarów Chronionych, w którym wyznaczono Łukowski Obszar Chronionego Krajobrazu i Radzyński Obszar Chronionego Krajobrazu. Łukowski Obszar Chronionego Krajobrazu obejmuje północno-zachodnią część gminy, a w niej dwa rezerwaty przyrody Jata (1117 ha) i Topór (57 ha). Oba zostały utworzone w 1933 r. w celu ochrony jodły występującej tu w jej najdalszym północnym zasięgu. To najstarsze obszary chronione w Polsce po Białowieskim Parku Narodowym.
REZERWAT JATA
• To jeden z najstarszych, po Białowieskim Parku Narodowym, obszarów chronionych w Polsce. Liczący 1117 ha rezerwat został utworzony w 1933 r. z inicjatywy prof. Władysława Szafera w celu ochrony jednego z najbardziej na północ wysuniętych naturalnych stanowisk jodły pospolitej (Abies alba). Drzewostan Jaty oprócz jodły tworzą: jawor, świerk, dąb, sosna, lipa, klon, wiąz, olsza i jesion, liczące często ponad 100 lat. Zwierzętami występującymi w Jacie są: jelenie, sarny, wilki, lisy, łosie, dziki. Ptaki zamieszkujące Jatę: orliki krzykliwe, bociany czarne, żurawie, krogulce, czaple, jastrzębie, sowy, dzięcioły, wilgi.
To również ważne miejsce w historii ziemi łukowskiej. W czasie II wojny światowej istniał tutaj obóz partyzantów Armii Krajowej, który upamiętnia pomnik postawiony kilkaset metrów od miejsca obozu. W Jacie ukrywał się ks. Stanisław Brzóska – jeden z przywódców powstania styczniowego. W miejscu kryjówki znajduje się pomnik w hołdzie księdzu Brzósce, postawiony przez leśników w 1928 r.
Rezerwat jest wspaniałym miejscem, w którym, obok poznawania tajemnic lasu – ciekawostek z życia roślin i zwierząt (ścieżka przyrodniczo-edukacyjna o dł. 4,6 km), można również aktywnie odpocząć na łonie natury (trasa rowerowa o dł. ok. 18 km). Jest także niezwykle wdzięcznym obiektem realizacji fotograficznych pasji – „polowania z obiektywem”. Seminaturalność (obecność martwego drewna – połamane, stare drzewa porastające mchem) nadają mu urokliwego wyglądu puszczy.
Na terenie rezerwatu Jata znajduje się również Centrum Promocji Drewna – wielofunkcyjny budynek służący m.in. promocji nowoczesnego, ekologicznego budownictwa drewnianego oraz odnawialnych źródeł energii.
Wstęp do tzw. „rezerwatu ścisłego” tylko za zgodą Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska i Nadleśniczego Nadleśnictwa Łuków. Dla młodzieży i grup zorganizowanych istnieje możliwość oprowadzenia przez leśniczego leśnictwa Jata (po uprzednim uzgodnieniu terminów).
Kontakt tel. +48 25 798 22 41.
REZERWAT LAS WAGRAMSKI
• We wschodniej części gminy znajduje sie Radzyński Obszar Chronionego Krajobrazu. W jego skład wchodzą rezerwat przyrody Las Wagramski oraz część doliny Krzny Południowej o krajowej randze przyrodniczej. Las Wagramski jest rezerwatem florystycznym i został utworzony w celu ochrony wawrzynka główkowego.
REZERWAT KRA JURAJSKA
• Niezwykle cennym, unikalnym na skalę światową zasobem przyrodniczym gminy są pokłady czarnego iłu sprzed 163,5 mln lat. Pochodzą z pogranicza jury środkowej i górnej – keloweju i oksfordu. Pokłady zawierają skamieniałe muszle amonitów – wymarłych mięczaków morskich. Największe ich skupisko, udokumentowane badaniami, występuje w miejscowości Gołaszyn, gdzie na obszarze 8 ha został utworzony rezerwat pod nazwą Kra Jurajska. Bogatą kolekcję jurajskich amonitów można obejrzeć w Muzeum Regionalnym w Łukowie.
WYDMY I GŁAZY NARZUTOWE
• (gmina Łuków, powiat łukowski) Interesującymi formami geologicznymi występującymi na terenie gminy są także wydmy. Pomiędzy Gręzówką a Klimkami znajduje się Łysa Góra – typowa, śródlądowa wydma paraboliczna, eksploatowana przez okoliczną ludność (nie wolno podchodzić zbyt blisko ścian odsłonięcia – niebezpieczne ze względu na osunięcia). W kompleksie leśnym za cmentarzem rozciąga się jeden z najdłuższych ciągów wydmowych na Podlasiu – wydmy są tam porośnięte borem. Na terenie gminy licznie występują też głazy narzutowe. Obiekty znajdują się na głównej nitce Szlaku Ziemi Łukowskiej.
Miejsca pamięci
REZERWAT JATA
• pomnik ku pamięci jednego z przywódców powstania styczniowego – ks. Stanisława Brzóski, który ukrywał się tu wraz ze swoim adiutantem Franciszkiem Wilczyńskim. Został zbudowany w 1928 r. z inicjatywy łukowskich leśników.
• „Czerwony pomnik” – obecna inskrypcja na pomniku brzmi: „W hołdzie żołnierzom Armii Krajowej i innych organizacji niepodległościowych, którzy stanęli do walki w obronie Ojczyzny przeciwko niemieckiemu i komunistycznemu zniewoleniu”. Pierwotnie widniał wzór orła Piastowskiego, obecnie jest wzór orła II RP. Wzniesiony został w 1969 r.
• pomnik żołnierzy I batalionu 35 pp. Obwodu Łuków 9 Dyw. Podl. Armii Krajowej, których dowódcą był kpt. Wacław Rejmak ps. „Ostoja”. 15 września 1996 r. ze składek żołnierzy AK Obwodu Łuków w odległości ok. 100 m od miejsca obozu oddziału „Ostoi” odsłonięto pomnik upamiętniający partyzantów AK.
Postaci historyczne
Warto też zobaczyć
LAPIDARIA W GMINIE ŁUKÓW
• Gmina Łuków utworzyła na swoim terenie lapidaria z pięknymi okazami głazów. Znajdują się one w ośmiu jej miejscowościach – Biardach, Dmininie, Krynce, Strzyżewie, Sulejach, Szczygłach Górnych, Ryżkach i Zalesiu.
Turysta uzyska w nich wiedzę na temat wieku i pochodzenia głazów oraz cech rzeźby powierzchni skał. Każdy kto zdecyduje się rowerem zwiedzać lapidaria, będzie miał możliwość krótkiego odpoczynku w drodze pomiędzy kolejnymi atrakcjami, ponieważ jest to miejsce przyjazne rowerzystom wyposażone.
KLIMKI
• „Amonit” – Leśny Zespół Rekreacyjno- -Edukacyjny – (Klimki, gmina Łuków, powiat łukowski). W ramach zespołu w ramach zespołu funkcjonują dwa obiekty turystyczne i rekreacyjne wykorzystywane do turystyki przyrodniczej, w tym sala wystawiennicza o charakterze przyrodniczo-geologicznym oraz kompleks „AMONIT” – ścieżka edukacyjna, ścieżka zdrowia i plac zabaw. Długość ścieżek wynosi 180 m, w tym ścieżka edukacyjna o długości 85 m i pomostowa ścieżka zdrowia (wraz z urządzeniami) o długości ok. 95 m. Infrastruktura techniczna obejmuje zatokę autobusową z dojściami do obiektu (w tym drewniany mostek), zjazd z drogi publicznej, dojazd do świetlicy z salą ekspozycyjną, parking (w tym dwa miejsca dla osób niepełnosprawnych), stojak na rowery, przenośne toalety, oświetlenie oraz ogrodzenie terenu. Obiekt znajduje się na nitce głównej Szlaku Ziemi Łukowskiej.
ŁAWKI
• Pomnik upamiętniający twórcę polskiego pszczelarstwa Kazimierza Lewickiego.
BIARDY
• Nazwa wsi pochodzi od staropolskiego „bardo”, czyli „wzgórze”. Przez Biardy przebiega strefa marginalna zlodowacenia Warty widoczna jako liczne wzgórza (sandrowe, kemowe i morenowe).
KRYNKA
• Zespół dworski i folwarczny z pocz. XX w.
• Okopy z okresu II wojny światowej – widoczne przy drodze z Gręzówki do Krynki
TURZE ROGI
• stadnina koni wraz z gospodarstwem agroturystycznym; we wsi znajduje się także miejsce wypoczynku na trasie pieszej i rowerowej „Sołtysi Dołek”.
WAGRAM
• XIX-wieczny park dworski z pozostałościami dawnego drzewostanu oraz okazałe dęby – dziś pomniki przyrody.
ŻDŻARY
• Ranczo po bocianami – miejsce z zadaszoną wiatą, stołami i grillem – idealne na odpoczynek lub spotkanie integracyjne.
Szlaki turystyczne
Przez teren gminy Łuków przebiega Szlak Ziemi Łukowskiej - oznakowana trasa czerwona (główna nitka, 36,9 km), zielona (pętla lokalna, 3,45 km) i niebieska (pętla lokalna, 5 km) - oraz utworzona przez jedno z lokalnych stowarzyszeń trasa rowerowa w rezerwacie Jata (żółta, 17,5 km). Na terenie rezerwatu Jata znajduje się też Dydaktyczna Ścieżka Przyrodnicza. W Łukowie swój początek ma Szlak Henryka Sienkiewicza wiodącyprzez miejsca związane z pisarzem.
