Walory przyrodnicze
Około 33 proc. powierzchni gminy Łuków porośnięte jest lasem. Znaczna część terenów przyrodniczych wchodzi w skład Ekologicznego Systemu Obszarów Chronionych, w którym wyznaczono Łukowski Obszar Chronionego Krajobrazu i Radzyński Obszar Chronionego Krajobrazu. Łukowski Obszar Chronionego Krajobrazu obejmuje północno-zachodnią część gminy, a w niej dwa rezerwaty przyrody Jata (1117 ha) i Topór (57 ha). Oba zostały utworzone w 1933 r. w celu ochrony jodły występującej tu w jej najdalszym północnym zasięgu. To najstarsze obszary chronione w Polsce po Białowieskim Parku Narodowym.
REZERWAT JATA
• To jeden z najstarszych, po Białowieskim Parku Narodowym, obszarów chronionych w Polsce. Liczący 1117 ha rezerwat został utworzony w 1933 r. z inicjatywy prof. Władysława Szafera w celu ochrony jednego z najbardziej na północ wysuniętych naturalnych stanowisk jodły pospolitej (Abies alba). Drzewostan Jaty oprócz jodły tworzą: jawor, świerk, dąb, sosna, lipa, klon, wiąz, olsza i jesion, liczące często ponad 100 lat. Zwierzętami występującymi w Jacie są: jelenie, sarny, wilki, lisy, łosie, dziki. Ptaki zamieszkujące Jatę: orliki krzykliwe, bociany czarne, żurawie, krogulce, czaple, jastrzębie, sowy, dzięcioły, wilgi.
To również ważne miejsce w historii ziemi łukowskiej. W czasie II wojny światowej istniał tutaj obóz partyzantów Armii Krajowej, który upamiętnia pomnik postawiony kilkaset metrów od miejsca obozu. W Jacie ukrywał się ks. Stanisław Brzóska – jeden z przywódców powstania styczniowego. W miejscu kryjówki znajduje się pomnik w hołdzie księdzu Brzósce, postawiony przez leśników w 1928 r.
Rezerwat jest wspaniałym miejscem, w którym, obok poznawania tajemnic lasu – ciekawostek z życia roślin i zwierząt (ścieżka przyrodniczo-edukacyjna o dł. 4,6 km), można również aktywnie odpocząć na łonie natury (trasa rowerowa o dł. ok. 18 km). Jest także niezwykle wdzięcznym obiektem realizacji fotograficznych pasji – „polowania z obiektywem”. Seminaturalność (obecność martwego drewna – połamane, stare drzewa porastające mchem) nadają mu urokliwego wyglądu puszczy.
Na terenie rezerwatu Jata znajduje się również Centrum Promocji Drewna – wielofunkcyjny budynek służący m.in. promocji nowoczesnego, ekologicznego budownictwa drewnianego oraz odnawialnych źródeł energii.
Wstęp do tzw. „rezerwatu ścisłego” tylko za zgodą Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska i Nadleśniczego Nadleśnictwa Łuków. Dla młodzieży i grup zorganizowanych istnieje możliwość oprowadzenia przez leśniczego leśnictwa Jata (po uprzednim uzgodnieniu terminów).
Kontakt tel. +48 25 798 22 41.
Zapraszamy do dalszego podążania Szlakiem!
REZERWAT LAS WAGRAMSKI
• We wschodniej części gminy znajduje sie Radzyński Obszar Chronionego Krajobrazu. W jego skład wchodzą rezerwat przyrody Las Wagramski oraz część doliny Krzny Południowej o krajowej randze przyrodniczej. Las Wagramski jest rezerwatem florystycznym i został utworzony w celu ochrony wawrzynka główkowego.
REZERWAT KRA JURAJSKA
• Niezwykle cennym, unikalnym na skalę światową zasobem przyrodniczym gminy są pokłady czarnego iłu sprzed 163,5 mln lat. Pochodzą z pogranicza jury środkowej i górnej – keloweju i oksfordu. Pokłady zawierają skamieniałe muszle amonitów – wymarłych mięczaków morskich. Największe ich skupisko, udokumentowane badaniami, występuje w miejscowości Gołaszyn, gdzie na obszarze 8 ha został utworzony rezerwat pod nazwą Kra Jurajska. Bogatą kolekcję jurajskich amonitów można obejrzeć w Muzeum Regionalnym w Łukowie.
WYDMY I GŁAZY NARZUTOWE
• (gmina Łuków, powiat łukowski) Interesującymi formami geologicznymi występującymi na terenie gminy są także wydmy. Pomiędzy Gręzówką a Klimkami znajduje się Łysa Góra – typowa, śródlądowa wydma paraboliczna, eksploatowana przez okoliczną ludność (nie wolno podchodzić zbyt blisko ścian odsłonięcia – niebezpieczne ze względu na osunięcia). W kompleksie leśnym za cmentarzem rozciąga się jeden z najdłuższych ciągów wydmowych na Podlasiu – wydmy są tam porośnięte borem. Na terenie gminy licznie występują też głazy narzutowe. Obiekty znajdują się na głównej nitce Szlaku Ziemi Łukowskiej.
Zapraszamy do dalszego podążania Szlakiem!
Wydarzenia historyczne
Obszar gminy Łuków naznaczony jest ważnymi śladami historii. W wielu miejscach znajdują się pamiątki historyczne po doniosłych wydarzeniach, do których należą: powstania narodowe, batalie napoleońskie i działania partyzanckie podczas II wojny światowej. Wiele z nich odbywało się na trudno dostępnych terenach rezerwatu Jata.
Miejsca pamięci
REZERWAT JATA
• pomnik ku pamięci jednego z przywódców powstania styczniowego – ks. Stanisława Brzóski, który ukrywał się tu wraz ze swoim adiutantem Franciszkiem Wilczyńskim. Został zbudowany w 1928 r. z inicjatywy łukowskich leśników.
• „Czerwony pomnik” – obecna inskrypcja na pomniku brzmi: „W hołdzie żołnierzom Armii Krajowej i innych organizacji niepodległościowych, którzy stanęli do walki w obronie Ojczyzny przeciwko niemieckiemu i komunistycznemu zniewoleniu”. Pierwotnie widniał wzór orła Piastowskiego, obecnie jest wzór orła II RP. Wzniesiony został w 1969 r.
• pomnik żołnierzy I batalionu 35 pp. Obwodu Łuków 9 Dyw. Podl. Armii Krajowej, których dowódcą był kpt. Wacław Rejmak ps. „Ostoja”. 15 września 1996 r. ze składek żołnierzy AK Obwodu Łuków w odległości ok. 100 m od miejsca obozu oddziału „Ostoi” odsłonięto pomnik upamiętniający partyzantów AK.
Postaci historyczne
Warto też zobaczyć
LAPIDARIA W GMINIE ŁUKÓW
• Gmina Łuków utworzyła na swoim terenie lapidaria z pięknymi okazami głazów. Znajdują się one w ośmiu jej miejscowościach – Biardach, Dmininie, Krynce, Strzyżewie, Sulejach, Szczygłach Górnych, Ryżkach i Zalesiu.
Turysta uzyska w nich wiedzę na temat wieku i pochodzenia głazów oraz cech rzeźby powierzchni skał. Każdy kto zdecyduje się rowerem zwiedzać lapidaria, będzie miał możliwość krótkiego odpoczynku w drodze pomiędzy kolejnymi atrakcjami, ponieważ jest to miejsce przyjazne rowerzystom wyposażone.
Zapraszamy do podążania Szlakiem Ziemi Łukowskiej!
KLIMKI
• „Amonit” – Leśny Zespół Rekreacyjno- -Edukacyjny – (Klimki, gmina Łuków, powiat łukowski). W ramach zespołu w ramach zespołu funkcjonują dwa obiekty turystyczne i rekreacyjne wykorzystywane do turystyki przyrodniczej, w tym sala wystawiennicza o charakterze przyrodniczo-geologicznym oraz kompleks „AMONIT” – ścieżka edukacyjna, ścieżka zdrowia i plac zabaw. Długość ścieżek wynosi 180 m, w tym ścieżka edukacyjna o długości 85 m i pomostowa ścieżka zdrowia (wraz z urządzeniami) o długości ok. 95 m. Infrastruktura techniczna obejmuje zatokę autobusową z dojściami do obiektu (w tym drewniany mostek), zjazd z drogi publicznej, dojazd do świetlicy z salą ekspozycyjną, parking (w tym dwa miejsca dla osób niepełnosprawnych), stojak na rowery, przenośne toalety, oświetlenie oraz ogrodzenie terenu. Obiekt znajduje się na nitce głównej Szlaku Ziemi Łukowskiej.
Zapraszamy do dalszego podążania Szlakiem!
ŁAWKI
• Pomnik upamiętniający twórcę polskiego pszczelarstwa Kazimierza Lewickiego.
BIARDY
• Nazwa wsi pochodzi od staropolskiego „bardo”, czyli „wzgórze”. Przez Biardy przebiega strefa marginalna zlodowacenia Warty widoczna jako liczne wzgórza (sandrowe, kemowe i morenowe).
KRYNKA
• Zespół dworski i folwarczny z pocz. XX w.
• Okopy z okresu II wojny światowej – widoczne przy drodze z Gręzówki do Krynki
TURZE ROGI
• stadnina koni wraz z gospodarstwem agroturystycznym; we wsi znajduje się także miejsce wypoczynku na trasie pieszej i rowerowej „Sołtysi Dołek”.
WAGRAM
• XIX-wieczny park dworski z pozostałościami dawnego drzewostanu oraz okazałe dęby – dziś pomniki przyrody.
ŻDŻARY
• Ranczo po bocianami – miejsce z zadaszoną wiatą, stołami i grillem – idealne na odpoczynek lub spotkanie integracyjne.
Szlaki turystyczne
Przez teren gminy Łuków przebiega Szlak Ziemi Łukowskiej - oznakowana trasa czerwona (główna nitka, 36,9 km), zielona (pętla lokalna, 3,45 km) i niebieska (pętla lokalna, 5 km) - oraz utworzona przez jedno z lokalnych stowarzyszeń trasa rowerowa w rezerwacie Jata (żółta, 17,5 km). Na terenie rezerwatu Jata znajduje się też Dydaktyczna Ścieżka Przyrodnicza. W Łukowie swój początek ma Szlak Henryka Sienkiewicza wiodącyprzez miejsca związane z pisarzem.
, Zapraszamy do podążania Szlakiem Ziemi Łukowskiej!
